મોબાઇલ, કમ્પ્યુટરનો વધુ ઉપયોગ આંખોની સમસ્યામાં ૫૦%નો વધારો

-કોરોનાકાળમાં વર્ક ફ્રોમ હોમ, ઓનલાઇન શિક્ષણથી

-આંખો લાલ થવી, દ્રષ્ટિમાં ઝાંખપ આવવી, આંખો સૂકી પડવી સહિતની સમસ્યા સાથે 'કમ્પ્યુટર વિઝન સિન્ડ્રોમ'નું પ્રમાણ વધ્યું

કોરોનાએ છેલ્લા ૧૫ મહિના કરતાં વધુ સમયથી પગપેસારો કર્યો છે ત્યારથી 'ન્યૂ નોર્મલ' હેઠળ દરેક વ્યક્તિની જીવનશૈલીમાં કોઇને કોઇ પરિવર્તન આવી ગયું છે. જેના ભાગરૃપે સ્કૂલ-કોલેજમાં ઓનલાઇન શિક્ષણ તો ઓફિસમાં હવે ઓનલાઇન મીટિંગ 'ન્યૂ નોર્મલ'નો હિસ્સો થઇ ગયું છે. જોકે, મોબાઇલ, કમ્પ્યુટરમાં વધારે પડતો સમય આપવાથી હવે 'કમ્પ્યુટર વિઝન સિન્ડ્રોમ' કેસમાં સતત વધારો થઇ રહ્યો છે. ગત વર્ષે માર્ચમાં કોરોનાનો પ્રથમ કેસ નોંધાયો ત્યારથી અત્યારસુધી અમદાવાદમાં જ 'કમ્પ્યુટર વિઝન સિન્ડ્રોમ'ના કેસ ૧૦થી ૧૫ ગણા વધી ગયા છે.

'કમ્પ્યુટર વિઝન સિન્ડ્રોમ'માં આંખો ડ્રાય થઇ જવી, આંખો લાલ થવી, આંખોમાં બળતરા થવી, દ્રષ્ટિમાં ઝાંખપ અનુભવવી, કચરો પડયો હોય તેમ આંખો ખૂંચવી, આંખોમાંથી પાણી પડવું, અમુક સમયે લાઇટની સામે જોવું ના ગમે, આંખો થાકી જવી, આંખોમાં ખંજવાળ થવી, ડબલ વિઝન થવું જેવી વિવિધ સમસ્યાનો સમાવેશ થાય છે. કોરોનાનો સૌપ્રથમ કેસ નોંધાયો તેના અગાઉ બાળકો મોબાઇલ કે લેપટોપ પાછળ વધુ સમય ફાળવતા તો માતા-પિતા તરફથી તેમને ઠપકો મળતો. પરંતુ હવે સ્થિતિ સંપૂર્ણ બદલાઇ ગઇ છે અને બાળકો માટે ઓનલાઇન એજ્યુકેશનના ભાગરૃપે મોબાઇલ-લેપટોપનો ઉપયોગ કર્યા સિવાય અન્ય કોઇ વિકલ્પ પણ રહ્યો નથી. પરંતુ કમ્પ્યુટર-મોબાઇલમાં વધારે સમય આપવાથી બાળકોમાં આંખોની લગતી સમસ્યામાં પણ સતત વધારો થયો છે. માત્ર બાળકો જ નહીં વર્ક ફ્રોમ હોમને કારણે મોટી ઉંમરની વ્યક્તિઓને પણ 'કમ્પ્યુટર વિઝન સિન્ડ્રોમ'ની સમસ્યાનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. જાણકારોનું માનવું છે કે, સ્ક્રીન સામે પૂરતું અંતર નહીં રાખવાથી આ પ્રકારની સમસ્યાનો વધારે સામનો કરવો પડતો હોય છે.

આ અંગે અમદાવાદના ઓપ્થેલ્મોલોજીસ્ટ ડો. જગદીશ રાણાએ જણાવ્યું કે, 'કમ્પ્યુટર વિઝન સિન્ડ્રોમ ન થાય નહીં માટે સૌપ્રથમ તેના રૃટ કોઝ સુધી જવું જોઇએ. સામાન્ય રીતે માણસ એક મિનિટમાં ૧૦થી ૧૨ વખત આંખો પટપટાવે છે અને તેનાથી આંખમાં લુબ્રિકેશન સતત થયા કરે છે. આપણી આંખની પાંપણના ઉપરના ભાગે ડાબી તરફ બહારની તરફ આંસુની ગ્રંથી હોય છે. આપણે આંખ પટપટાવીએ એટલે પિચકારીની માફક તેમાંથી પાણી છુટે અને આપણી કીકીની ભીની કરે. ટીવી, મોબાઇલ, લેપટોપ આ બધાના ઉપયોગ વખતે વ્યક્તિ આંખ પટપટાવવાનું ભૂલી જાય છે. જેના કારણે આંખનો ખુલ્લો ભાગ હોય ત્યાંથી આંસુ સૂકાઇ જાય છે અને તેનાથી આંખ ફરી ભીની થતી નથી. વારંવાર ટીયરબ્રેક થવાથી તેના પર આંસું ચોંટે નહીં. આ સમસ્યા નીવારવા માટે આંખને નિયમિત રીતે પટપટાવવી જોઇએ. પાણી વધારે પીવું જોઇએ. શરીરમાં જ પાણી નહીં હોય તો આંખમાં ડ્રાયનેસ વધવાની જ છે. '

અમદાવાદના અન્ય એક ઓપ્થેલ્મોલોજીસ્ટ ડો. મનિષ રાવલે જણાવ્યું કે, 'સતત મોબાઇલ-લેપ ટોપ સ્ક્રીન સામે જોવું તે આંખના સ્નાયુ માટે પુશ અપ કરાવવા સમાન છે. તેનાથી ના કેવળ આંખો થાકી જાય છે બલ્કે આંખોમાં બળતરા થવી-માથાનો દુખાવો થવો જેવી સમસ્યા પણ સર્જાય છે. બાળકોને કમ્પ્યુટર વિઝન સિન્ડ્રોમની સમસ્યાનો સામનો કરવો ન પડે માટે તેમને આંખ પટપટાવતા રહેવાની ટેવ પાડો. શક્ય તેટલા મોટા સ્ક્રીનનો ઉપયોગ કરવો હિતાવહ છે. બાળકોને વિટામીન એ તેમજ પ્રોટિન મળે તેવા ખોરાક આપવા જોઇએ. '

આંખની સલામતી માટે ૨૦ઃ૨૦ :૨૦નો નિયમ અનુસરો

: તબીબોના મતે આંખને નુકસાન થાય નહીં માટે ૨૦ઃ૨૦ ઃ૨૦નો નિયમ અનુસરવાથી ફાયદો થઇ શકે છે. જેના અનુસાર કમ્પ્યુટર-મોબાઇલને સતત ૨૦ મિનિટનો સમય આપ્યા બાદ ૨૦ સેકન્ડનો બ્રેક લો અને ૨૦ ફૂટ દૂરની વસ્તુ જુઓ. જેનાથી આંખને આરામ મળશે.

: મોબાઇલ-કમ્પ્યુટરના સ્ક્રીન ટાઇમમાંથી નિયમિત અંતરે બ્રેક લેતા રહો. ઘણા લોકો કલાકોને કલાકો સુધી મોબાઇલ-કમ્પ્યુટર પાછળ સમય ફાળવે છે અને તે આંખને નુકસાન પહોંચાડે છે.

: કમ્પ્યુટર-મોબાઇલમાં સતત જોવાથી અનેક લોકો નિયમિત રીતે આંખને પટપટાવતા પણ નથી અને તેનાથી આંખમાં ડ્રાયનેસ આવવા લાગે છે. બાળકોમાં પણ આંખોને નિયમિત રીતે પટપટાવાની ટેવ પડે જરૃરી છે.

: અભ્યાસ કે ઓફિસની ઓનલાઇન મીટિંગ વખતે મોબાઇલ કે કમ્પ્યુટરથી આંખોને એક યોગ્ય અંતર મળે તેની તકેદારી રાખો. શક્ય હોય તો મોબાઇલનું ટીવી સાથે જોડાણ કરી દો. મોટા સ્ક્રીનના ઉપયોગથી આંખોને ઓછા તણાવનો સામનો કરવો પડે છે.

: સ્માર્ટ ફોનમાં ડાર્ક મોડ અથવા નાઇટ મોડનો ઉપયોગ કરો. આ ઉપરાંત બ્રાઇટનેસ પણ વધારો. અંધારામાં મોબાઇલનો ઉપયોગ કરવાનું ટાળો.

: આંખને નિયમિત રીતે પટપટાવવી જોઇએ.

: સ્ક્રીન છે તેણે દોઢથી બે ફૂટ દૂર રાખવો જોઇએ. તે આંખના લેવલથી ૬ ઈંચ નીચે રાખવો જોઇએ.

: રૃમની અંદર એસીનો ફ્લો સીધો આપણી આંખની સામે ના આવવો જોઇએ. કેમકે, એસીની હવા ડ્રાય હોય છે.

: સ્ક્રીન પર એન્ટિ ગ્લેર લગાવી શકાય.

અઢી વર્ષના બાળકમાં પણ હવે આંખોની સમસ્યા

ડોક્ટરો પાસે હવે અઢી વર્ષના બાળકોની પણ કમ્પ્યુટર વિઝન સિન્ડ્રોમની સમસ્યાના કેસ આવી રહ્યા છે. આ પાછળનું કારણ એ છે કે કોરોનાને કારણે બાળકો બહાર રમવા જઇ શકતા નથી. આ સ્થિતિમાં મોટાભાગના માતા-પિતા સમય પસાર થાય માટે મોબાઇલ પકડાવી દે છે. જેના કારણે નાના બાળકોમાં પણ આંખોની સમસ્યા હવે વધી ગઇ છે.