દેશના પ્રથમ ગૃહમંત્રી સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની આજે 71મી પુણ્યતિથિ
15 ડિસેમ્બર 1950ના રોજ મુંબઈમાં અંતિમ શ્વાસ લીધા
ભારતને એક તાંતણે બાંધનાર લોખંડી પુરૂષ હંમેશા રહેશે યાદ
દેશના પ્રથમ ગૃહમંત્રી સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની આજે 71મી પુણ્યતિથિ છે. સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ એક એવું મહાન વ્યક્તિત્વ હતું કે માત્ર નસીબ જ નહીં, પરંતુ દ્રઢ નિશ્ચય અને પરિશ્રમના બળે તેમણે એવી જગ્યા બનાવી કે જેને સ્પર્શવું કોઈના માટે શક્ય નથી. આ તેમની અસાધારણ ક્ષમતા હતી કે 562 રજવાડાઓને એક સાથે જોડીને તેમણે ભારતને વિશાળ દેશ બનાવી એક સુત્રે બાંધ્યો.
સરદાર પટેલનો જન્મ 31 ઓક્ટોબર 1875ના રોજ ગુજરાતના ખેડા જિલ્લામાં થયો હતો. તેમણે 15 ડિસેમ્બર 1950ના રોજ મુંબઈમાં અંતિમ શ્વાસ લીધા હતા. ખેડૂત પરિવારમાં જન્મેલા પટેલને તેમની રાજદ્વારી ક્ષમતાઓ માટે પણ યાદ કરવામાં આવે છે. વર્ષ 1946માં જેમ જેમ ભારતને આઝાદી મળવાની આશાઓ વધી રહી હતી, તેવી જ રીતે સરકારના કામનો અમલ પણ કોંગ્રેસ દ્વારા શરૂ થયો હતો. બધાની નજર કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ પદ પર ટકેલી હતી કારણ કે લગભગ નક્કી થઈ ગયું હતું કે ભારતના આગામી વડાપ્રધાન પણ ચૂંટાશે જે કોંગ્રેસના અધ્યક્ષ બનશે.
ગાંધીજીના કહેવાથી આ વિચાર છોડી દીધો
બીજા આલમી યુદ્ધ, ભારત છોડો ચળવળ અને કોંગ્રેસના મોટાભાગના નેતાઓની જેલવાસ જેવા વિવિધ કારણોને લીધે આઝાદ એપ્રિલ 1946 સુધી રાષ્ટ્રપતિ રહ્યા અને જ્યારે કોંગ્રેસે રાષ્ટ્રપતિ પદ માટે ચૂંટણીની જાહેરાત કરી ત્યારે આઝાદે ફરીથી ચૂંટણી લડવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી હતી.પરંતુ ગાંધીજીનો, તેમણે આ વિચાર છોડવો પડ્યો.
મૌલાના આઝાદને ના પાડવાની સાથે ગાંધીજીએ પંડિત નેહરુને પણ ખુલ્લેઆમ સમર્થન આપ્યું હતું. ગાંધીની ખુલ્લી હિમાયત છતાં, 15 પ્રદેશ કોંગ્રેસ સમિતિઓમાંથી 12એ સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલને પક્ષના અધ્યક્ષ તરીકે ચૂંટ્યા. આ પછી, ગાંધીજી સરદાર પટેલને મળ્યા અને તેમને કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ પદ પરથી રાજીનામું આપવા વિનંતી કરી.
સરદાર પટેલે આ વિનંતી સ્વીકારી અને કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ પદનું બલિદાન આપ્યું. એવું પણ કહેવાય છે કે જવાહરલાલ નેહરુ સંયોગથી દેશના પહેલા PM તરીકે ચૂંટાયા હતા અને તેઓ આખા દેશના પ્રિય હતા.
ભોપાલના નવાબે સરદાર પટેલ સામે હાર સ્વીકારી
આઝાદી પછી જ્યારે હૈદરાબાદ અને જૂનાગઢે ભારતમાં ભળી જવાની ના પાડી. આની પાછળ પાકિસ્તાન અને મોહમ્મદ અલી ઝીણાની યુક્તિ હતી, પરંતુ હૈદરાબાદમાં સરદાર પટેલે સૈન્ય મોકલીને ત્યાં નિઝામને આત્મસમર્પણ કરાવ્યુ. તે જ સમયે, લોકોના બળવાથી ગભરાયેલા જૂનાગઢના નવાબ પાકિસ્તાન નાસી ગયા. એ જ રીતે ભોપાલના નવાબ હમીદુલ્લા ખાને પણ એક શરત મૂકી કે તે કાં તો સ્વતંત્ર રહેશે અથવા તો પાકિસ્તાનમાં ભળી જશે. આ પછી, ભોપાલના નવાબે સરદાર પટેલના કારણે હાર સ્વીકારી. 1 જૂન 1949ના રોજ ભોપાલ ભારતનો ભાગ બન્યો.
હૃદયરોગના હુમલાથી નિધન
પટેલને 15 ડિસેમ્બર 1950ના રોજ સવારે ત્રણ વાગ્યે હૃદયરોગનો હુમલો આવ્યો અને તેઓ બેભાન થઈ ગયા. ચાર કલાક પછી તે ભાનમાં આવ્યા. તેમણે પાણી માંગ્યું મણિબેને સરદારને ગંગાજળમાં એક ચમચી મધ મિક્સ કરીને આપ્યું. સરદાર પટેલે રાત્રે 9.37 કલાકે અંતિમ શ્વાસ લીધા હતા.
ભારતના વર્તમાન ગૃહમંત્રી સરદાર પટેલને યાદ કરતાં અમિત શાહે લખ્યું કે, ‘માતૃભૂમિ માટે સરદાર સાહેબનું સમર્પણ, વફાદારી, સંઘર્ષ અને બલિદાન દરેક ભારતીયને દેશની એકતા અને અખંડિતતા માટે પોતાને સમર્પિત કરવાની પ્રેરણા આપે છે. અખંડ ભારતના આવા મહાન ઘડવૈયાની જન્મજયંતિ પર તેમના ચરણોમાં વંદન અને તમામ દેશવાસીઓને ‘રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસ’ની શુભકામનાઓ.